Rondetafelgesprek: Verstoring markten en opschalen alternatieven

Webinar Voorbereiden op grotere risico's in leveringszekerheid van brand- en grondstoffen en de langere termijn koolstofarme oplossingsrichtingen

De huidige crisis op de brand- en grondstofmarkten noodzaakt effectieve coördinatie tussen overheid, bedrijfsleven en maatschappelijke vertegenwoordigers. We nodigen u hierom graag uit voor een online rondetafelgesprek waarin we, samen met u, de gevolgen van de actuele crisis voor Nederland en het Noordwest Europese achterland verkennen. In twee deelsessies onderzoeken we bovendien de korte en langere termijn bijdrage van verschillende low carbon oplossingen aan leveringszekerheid, betaalbaarheid en emissieneutraliteit van ons energie- en grondstoffensysteem.

De presentaties zijn opgenomen en kunnen via onderstaande links bekeken worden.

Coby van der Linde, presentatie hier en video: https://youtu.be/547qOdSo0DI

Gert-Jan ten Broeke, presentatie hier en video https://youtu.be/HXMDAjvQY30

Eric van den Heuvel, presentatie hier en video: https://youtu.be/ka4m1nVLrcM

Mieke Dams, presentatie hier en  video: https://youtu.be/cZjEYbCt3ak

Jasper Meijering presentatie hier en nawoord Andre Faaij: https://youtu.be/ImJvn2TomQM

----

Programma

welkom Thomas Grosfeld, teammanager Economie, Ondernemerschap en Internationaal van VNO-NCW MKB-NL

Deel 1 De krapte op de fossiele brandstof- en grondstoffenmarkt

1. Presentatie Coby van der Linde, directeur CIEP over de huidige situatie op de olie- en olieproductenmarkt

2. Reflectie Gert-Jan ten Broeke, directeur Centraal Orgaan Voorraadvorming Aardolieproducten (COVA)

3. Discussie o.l.v. Frits de Groot, beleidssecretaris Energie en Klimaat VNO-NCW MKB NL

Deel 2 - opschalen alternatieve aanvoerketens

1. Eric van den Heuvel, directeur Platform Hernieuwbare Brandstoffen met facts and figures waar hernieuwbare opties nu staan

2. Mieke Dams, onderzoeker Enersangi over het potentieel van low carbon fuels

3. Jasper Meijering, onderzoeker CIEP over het potentieel van alternatieve opties voor de chemische industrie

Afsluiting met reflecties van betrokkenen bij de ministeries

Toelichting

De Russische invasie in Oekraïne en de gevolgen hiervan op de internationale oliehandel zorgen voor ernstige verstoringen op de markten voor vloeibare brand- en grondstoffen. Onzekerheid over het verder terugvallen van de energiehandel leiden tot hoge en bewegelijke energiegroothandelsprijzen. Niet alleen energiehandelaren geven aan dat deze situatie voor een ondragelijke liquiditeitsdruk zorgt, de prijsschokken worden breed gevoeld in de portemonnee van burgers en bedrijven.

De afgelopen weken beperkten marktpartijen hun handel in Russisch olie uit angst voor reputatieschade on/of toekomstige sancties. Recente onderzoeken wijzen op een pijnlijke aanpassingsperiode, mocht de oliehandel met Rusland flink verminderen of geheel stoppen.  Vrijdag 18 maart publiceerde het Internationaal Energy Agentschap al een 10 punten tellend actieplan om het gebruik van olieproducten te beperken.

Van alle 27 EU-lidstaten was Nederland vorig jaar een van de grootste importeurs van Russische olie. De afgelopen 15 jaar varieerde het aandeel Russische olie tussen de 27% en bijna 40% van de totale importen.  De aanwezigheid van een omvangrijke petrochemische industrie brengt voordelen met zich mee voor de leveringszekerheid van op olie gebaseerde vloeistoffen. Toch kan onzekerheid op de oliemarkten ook hier leiden tot minder productie, krapte op consumentenmarkten en daarmee stijgende prijzen van brandstoffen en aanverwante producten. In Nederland wordt meer energie afgezet in de vorm van olie en olieproducten dan alle andere energiedragers bij elkaar. De gevolgen van stijgende olieprijzen zijn daarom gemakkelijk te onderschatten.

Nederlandse partijen hebben bovendien een verantwoordelijkheid ten opzichte van internationale partners in het leveren van vloeibare brand- en grondstoffen.  Deze verantwoordelijkheid komt voort uit de essentiële rol die Nederland speelt in het vloeistoffen systeem van Noordwest-Europa. Vele nationale en internationale afnemers vertrouwen op de diensten van de Nederlandse raffinaderijen, chemische bedrijven, opslagfaciliteiten en infrastructuur. De Rotterdamse haven dient bovendien als toegangspoort voor olie die wordt doorgevoerd naar met name Belgisch en Duitse afnemers. Jaarlijks wordt er meer dan 6500 PJ aan ruwe aardolie getransporteerd door Nederlandse pijpleidingsystemen. Dit is bijna tweemaal zoveel energie als jaarlijks door het Nederlandse gasnet en vijftienmaal zoveel als door het elektriciteitsnet wordt getransporteerd.

Het grote aandeel van vloeistoffen in onze energievoorziening maakt dat maatregelen om het oliegebruik terug te dringen ingrijpend zijn, zowel op de korte als lagere termijn. De huidige geopolitieke spanningen en doelstelling van een net-zero economie tonen beide, op hun eigen manier, een urgentie om belangrijke keuzes te maken. We gaan hier graag met u over in gesprek.

Met vriendelijke groet,

Erik Klooster, directeur VNPI

John Grin, onafhankelijk voorzitter Platform Hernieuwbare Brandstoffen

Coby van der Linde, directeur Clingendael International Energy Programme

VNO-NCW MKB NL

[1] Bruegel (2022) Can Europe manage if Russian oil and coal are cut off?

[2] IEA (2022) Emergency measures can quickly cut global oil demand by 2.7 million barrels a day, reducing the risk of a damaging supply crunch

[3] studio Gear Up (2022) About Russian crude oil and the Netherlands